مثل یک بطری دوغم

مثل یک

بطری دوغم

که تکانم بدهند 

کف کنم غصه و

بیرون بزنم غم ناله 

 

 

 

دنیای بی حدود

ما را بخوان دوباره 

دلتنگ و بی قراریم 

یک روز با تو بودن 

دنیای بی حدود است 

در مسیر بازگشت کاروان

در مسیر بازگشت کاروان 

اشک شد هم پای آن غمدیدگان 

آینه در آینه فریاد شد 

هق هق هر دیده شد آتشفشان 

داغیاد روز خونین تازه شد 

داغ مردان و دلیران جوان 

وای بر روی زمین افتاده است 

سر بریده جسم خورشید زمان 

نوحه می خواند برایش عرش حق 

اشک می ریزد ز داغش آسمان 

کودکان یاد از برادر می کنند 

یاد آن سرو دلیر گل نشان 

یاد سقا یاد لبخند عمو 

یاد اشک لحظه‌های بی امان 

نوحه خوانی می کند چشمانشان 

طاقت دیگر نمانده بر زبان

می نویسد آسمان را بر زمین 

خفته اینجا با ستاره ، کهکشان 

اربعین از راه می آید کنون 

تازه می گردد غم زینب چنان

کاین چنین در خود هیاهو می کند 

می نویسد غصه ها را الامان 

بعد از این دیگر نمانده طاقتم

تا بگویم شرح رنج بی کران 

هق هقم شد راوی درد غریب

اشک شد هم پای آن غمدیدگان

اربعین دل

اربعین آمد و دل 

همنفس زینب شد

چه غریبانه دلی و 

چه غم انگیز دلی

تماشای پرواز

شوقمند 

دیدن 

خورشید در این کوچه ام 

مرد میدانم 

تماشا می کنم 

پرواز را 

طاقت

آن قدر درد زیاد است 

که طاقت مانده 

برود 

یا که بماند 

به هواداری من 

صبح آزادی

می رسد 

مردی 

پر از آواز های آینه 

می نویسد 

صبح آزادی 

نصیب لاله هاست 

پیاده‌روی اربعین در نگاه شاعران؛ از شهیدپروری تا زمینه‌سازی برای ظهور

 

 

 

شهرکرد - شاعر آئینی چهارمحال و بختیاری گفت: شاعران یک نگاه تمدنی به پیاده‌روی اربعین دارند و برپایی عمودها و موکب‌ها را جلوه‌هایی از زمینه‌سازی امت برای ظهور امام زمان (عج) دانسته‌اند.

مهدی طهماسبی در گفتگو با خبرنگار مهر، با تسلیت ایام اربعین حسینی (ع) و با اشاره به اینکه مضمون اربعین در ادبیات فارسی از قرن هفتم ظهور و بروز بیشتری داشته است، اظهار کرد: هر چند قبل از آن نیز این موضوع در مقاتل الشهدا ابوالمفاخر رازی، شاعر و مداح اهل بیت در اوایل قرن ششم به چشم می‌خورد که قدیمی‌ترین مقتل فارسی متعلق به اوست و در این کتاب به پیاده‌روی جانسوز اسرای کربلا و بازگشت کاروان اسرا به کربلا پرداخته است.

شاعر آئینی استان چهارمحال و بختیاری با ذکر اینکه پرداختن به موضوع اربعین در قرون بعدی ادامه می‌یابد، افزود: در دوره تیموریان به اشعار درخشان سلیمی تونی، از مشهورترین شاعران منقبت‌سرای شیعی می‌توان اشاره داشت؛ در دوره صفوی نیز شاعران و سرایندگان پارسی با نگاهی تمدنی به موضوع اربعین در امتداد عاشورا، به خلق اثر پرداخته‌اند.

طهماسبی با نقل تعبیر معروف «آنان که رفتند کار حسینی کردند و آنان که ماندند باید کار زینبی کنند»، بیان کرد: شاعران و نویسندگان عاشورایی، دین‌پژوه و آرمان‌خواه زبان فارسی با نگاه به سنت اربعین، آثار زینبی آفریده و این موضوع را مورد توجه قرار داده‌اند.

نگاه شاعران فارسی به سنت اربعین

وی با تصریح اینکه هر چه به دوران معاصر نزدیک می‌شویم پرداخت شاعران به موضوع اربعین و خاصه پیاده‌روی اربعین جزئی‌تر و بیشتر می‌شود، ادامه داد: بعد از دوره صفویه، تغییر نگاه هنرمندان را به موضوع اربعین شاهدیم و در عهد قاجار شاعرانی چون وصال شیرازی، یغمای جندقی، عمان سامانی یا دفتری بروجنی و … با رویکردی غم‌واره و با هدف بازگویی مصائب سیدالشهدا (ع) و اهل بیت و یاران ایشان به مضامین عاشورایی و اربعین می‌پردازند. در این دوران همچنین شاهد خلق مقاتل منثور از سوی ادیبان و نویسندگان هستیم.

این پژوهشگر ادبی با یادآوری پرداخت شاعران به موضوع پیاده‌روی اربعین به شکل امروزیِ این همایش عظیم معنوی، ادامه داد: موضوع پیاده‌روی در سده اخیر و عصر معاصر یک پدیده جدید است که جلوه‌های درخشانی در شعر فارسی یافته و بسیار بیشتر از گذشته ظهور و بروز دارد. شاعران معاصر در آثارشان، طریق الحسین (ع) را مسیر ظهور می‌دانند و با این نگاه به آفرینش‌گری پرداخته‌اند.

طهماسبی با اشاره به اینکه شاعران معاصر یک نگاه تمدنی و فرهنگ‌ساز به پیاده‌روی اربعین دارند، افزود: ادیبان و شاعران پیاده‌روی در مسیر نجف به کربلا و برپایی عمودها و موکب‌ها را جلوه‌هایی از زمینه‌سازی امت برای ظهور امام زمان (عج) دانسته‌اند و این نگاه برخاسته از آموزه‌ها و اهداف متعالی تشیع است.

بازگویی مصائب بازماندگان کربلا در آثار شاعران

وی با تصریح اینکه آثار شاعران معاصر در حوزه پیاده‌روی اربعین در چند محور قابل بررسی است، افزود: محور اول بازگوکننده مصائب و رنج‌های بازماندگان حادثه کربلا در شام و عراق است و نباید فراموش کرد که اربعین در امتداد مصائب عاشورا موضوعیت پیدا می‌کند و جلوه‌ای از سوگواری برای سیدالشهدا (ع) و شهدای کربلاست که بُعد سوگ آن در پیاده‌روی اربعین باید حفظ شود و همین نگاه را در آثار شاعران با موضوع پیاده‌روی اربعین نیز می‌بینیم.

طهماسبی تصریح کرد: پیاده‌روی اربعین تجلی‌گر سوگ‌ها، رنج‌ها و مرارت‌های اهل بیت سیدالشهدا (ع) در مسیر پیاده‌روی از کربلا به شام و نیز بازگشت به کربلاست که در منزلگاه‌های مختلف این رنج‌ها را متحمل شدند و این نگاه در آثار شاعران ساری و جاری است.

وی با بیان اینکه اربعین بستر تقرب به ولایت و آمادگی برای شهادت است، افزود: امام حسین (ع) تنها امامی هستند که اربعین دارند و هدف اهل بیت (ع) از بازگویی و یادکرد مصیبت سیدالشهدا (ع)، تربیت شیعه و تقویت روحیه شهیدپروری بوده است.

شهیدپروری و ظلم‌ستیزی در پیاده‌روی اربعین

این شاعر آئینی چهارمحال و بختیاری با تأکید بر اینکه شهیدپروری و ظلم‌ستیزی در مضامین شاعران عاشورایی مورد توجه قرار گرفته است، ادامه داد: شهدا در طول تاریخ با تأسی به سیدالشهدا (ع) همواره به مبارزه با ظلم و جور پرداخته‌اند و به قول شاعر: باید که در مقابل ظالم بایستد، هر کس که سر نهاد به پای تو یا حسین (ع).

طهماسبی آمادگی برای ظهور را از دیگر محورهای اصلی آثار با موضوع پیاده‌روی اربعین دانست و اظهار کرد: بزرگ‌ترین ظلم کوفیان به تاریخ، عهدشکنی و بی‌وفایی به امام زمانشان بود و سوگ‌یاد سیدالشهدا (ع) در اربعین به ما می‌آموزد که نباید لحظه‌ای امام زمان (ع) را تنها بگذاریم.

وی ادامه داد: پیاده‌روی در مسیر رسیدن به کربلا نمادی از همراهی با امام زمان (عج) است و زائر در زیر بیرق عشق به اباعبدالله قدم در طریق الحسین (ع) می‌نهد و حمایت و همراهی خود را با امام جامعه به منصه ظهور می‌گذارد؛ ملت ایران در بزنگاه‌های تاریخی همچون هشت سال دفاع مقدس یا جنگ تحمیلی ۱۲ روزه شعار «ما اهل کوفه نیستیم علی تنها بماند» را تحقق بخشیدند.

طهماسبی تصریح کرد: نگاه دیگری که شاعران به مقوله پیاده‌روی دارند، ناظر به فضای تمدنی این همایش معنوی است و فضای تمدنی اربعین به ما می‌آموزد که برای دستیابی به قله‌ها و رسیدن به مقصود باید تلاش کنیم.

وی ادامه داد: کنار هم قرار گرفتن مواکب اربعین حسینی (ع) نشان دهنده آن است که در تفکر شیعی رنگ‌ها، لهجه‌ها، قومیت‌ها و … کنار می‌روند و «هر کس ز علی دم بزند هموطن ماست». در مسیر پیاده‌روی اربعین، عشق به اهل بیت (ع) و سیدالشهدا (ع) نقطه مشترک همه شرکت‌کنندگان است و همه با هم در یک مسیر برای رسیدن به مقصد گام بر می‌دارند و یکی می‌شوند.

جاماندگان اربعین تعبیری نامتعارف است

این شاعر آئینی در ادامه با انتقاد از تعبیر «جاماندگان اربعین»، توضیح داد: جا مانده از اربعین واژه‌ای نامتناسب و نامتعارف است که این روزها در دایره واژگانی بسیار از اهالی وارد شده و به کرات آن را در نوشته‌ها و کلام افراد مختلف دیده و شنیده‌ایم اما بسیار اشتباه است.

طهماسبی ادامه داد: اربعین بخشی از عاشوراست که در جاری زمان جریان دارد و کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا پدیده‌ای معرفتی و دائمی است. راهپیمایی اربعین در مسیر طریق الحسین از نجف تا کربلا ظرفیت تمدنی و نمود بیرونی برای اندیشه و باور بلند شیعی به شمار می‌رود و راهپیمایی‌های ریز و درشت در جای جای جهان و اقالیم شیعی مکمل و تأیید کننده این حرکت مانا است.

این فعال فرهنگی افزود: وقتی نیت قلبی انسان قدم گذاشتن در طریق الحسین (ع) برای رسیدن به محبوب و امام (ع) است، همین همدلی و همراهی قلبی کفایت می‌کند و به قول حافظ «بُعد منزل نبود در سفر روحانی». بر همین مبناست که امام صادق (ع) در حدیثی به ما توصیه دارند: اگر کسی از راه دور، با رعایت آدابی خاص به زیارت امام حسین (ع) بپردازد، ثواب زیارت ایشان برایش نوشته می‌شود.

وی در پایان گفت: جا دارد به جای تعبیر جاماندگان و امثال آن از واژگان معرفتی بهره بگیریم و جان و دل خویش را در بی‌کران معرفت و عشق حسین (ع) رها سازیم و چونان شهدا که در مسیر حق گام برداشتند، تا منزل نور پیش برویم.

اربعین آیینه‌دار باوری بی انتهاست

بیعت مردانه با اندیشه خون خداست

هرکجا دل‌ها حسینی شد به اعجاز امید

روز عاشوراست آنجا کل ارض کربلاست

دلم با اشک های من

مرا دریاب دلتنگم 

سکوتم 

مملو از درد است 

زیارت نامه می خواند 

دلم با اشک های من 

هزار قافله شوق

سکوت می کنم 

اما 

صدای سینۀ من 

هزار قافله شوق است 

در هوای دیدارت 

از دور سلام

از دور سلام 

می دهم 

با دل و جان 

ممنون توام 

دل مرا دریابی 

مسیر روشن خورشید

دلم در آن مسیر روشن خورشید 

می آید 

اگرچه دورم 

اما 

با دلم همراهتان هستم 

نوحه خوان بوم قلم

مردی گذشت از سر خاک و رها گذشت

با ذکر یاعلی به لب و یا رضا گذشت

آن نوحه خوان بوم قلم در عزای گل 

با یا حسین از بر این لحظه‌ها گذشت 

او در حریم عاشق دلدادگان نور 

از این مسیر سخت رها تا خدا گذشت 

آیینه دار موسم تنهایی دل است 

استاد عشق تا حرم کبریا گذشت 

همراه پنجره های ضریح نور 

با اشک شوق با نظر ربنا گذشت 

اخبار سخت می رسد از آن سوی بهار 

مردی گذشت از سر خاک و رها گذشت 

 

#به_یاد_فرشچیان

پدربزرگ شاعران آسمانی شد

خبر درگذشت همیشه سخت و جانفرساست که وجود آدمی را در هم می شکند این بار هم خبر کوتاه بود پدربزرگ شاعران امروز استان،مرادعلی توکلی زانیانی شاعر پیشکسوت چهارمحال و بختیاری درگذشت. 

سالیان متمادی او را می شناختم خوش برخورد،شوخ طبع ،مهربان و همراه همیشگی انجمن های ادبی و برنامه های فرهنگی و ادبی بود .

پیرمرد موسفید و راست قامتی که مصداق بارز اصطلاح خاص مردم این منطقه که می گویند "تفاق دار"، بود . در سختی و خوشی هوادار و همراه بود یادش بخیر انگار همین دیروز بود که در سال ۱۳۹۸ رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بن شده بودم زنده یاد که من همیشه او را حاج مراد می خواندم خبر ریاستم را شنیده بود شبانه با من تماس گرفت و تبریک گفت و حسابی به طی چند دقیقه ای که با هم گپ و گفت داشتیم حسابی به من روحیه داد و فردا صبح اول وقت سوار بر پراید سفیدش با چهره ای بشاش و دسته گلی در دست به سراغم آمد .

حضور در انجمن های ادبی شیوه شاگردپروری این استاد که عمری در آموزش و پرورش کار کرده و راه و روش ها را به خوبی می دانست ، بود .

صراحت لهجه را با مهرورزی داشت و لبخند را با حمایت در هم آمیخته بود و رنج دوران و سختی بیماری این اواخر او را حسابی آزار داده بود ولی هنوز زمزمه های شکر و بردباری اش در گوش ها طنین انداز است.

این شاعر پیشکسوت سحرگاه دهم مرداد 1404 پس از تحمل یک دوره بیماری و در سن 84 سالگی به دیدار حق شتافت.

از وی مجموعه‌های شعر به نام‌های «غم و عشق»، «دیروقتی‌ست که دنبال خود می‌گردم»، «بغض‌های ترک‌خورده»، «حرف من نیمه‌تمام است»، «غزل برای تو گفتم» و «شب‌های بی فروغ» به یادگار مانده است.

۱.

شب است و خواب سراغ مرا نمی گیرد

دلم گرفته و در سینه جا نمی گیرد

 

بسان یاس سفید به شاخه پژمرده

که از طراوت باران صفا نمی گیرد

 

نشسته بغض غریبی به روی حنجره ام

و گریه های درونم صدا نمی گیرد

 

غریبه ام به گمانم برای این مردم

که دست های مرا آشنا نمی گیرد

 

همیشه منتظرم تا دوباره بر گردد

کبوتری که در این لانه جا نمی گیرد

 

۲.

سفر به خیر مساف! چرا پریشانی؟

شبیه آهوی گم کرده بره میمانی

 

میان مردم این شهر مانده ای تنها

گمان کنم که دراین شهر تازه مهمانی

 

دلت گرفته و انگار خسته ای خسته

نشانده ای سر جاده دو چشم بارانی

 

هم از نگاه تو فهمیده ام که پر دردی

هم اینکه آیه امن یجیب می خوانی

 

خدا کند که نباشی مسافری تنها

که رسم مردم این شهر را نمی دانی

یادش گرامی و روحش شاد

 

 

 

صفا را

ما و نگرانی چه کلامی است عزیزم

رندان سحر خیز بدانند صفا را

طبیعت گرد

 

لب خندان که رود

سمت طبیعت گردی 

برد این جان

به سوی جان و دل ، ارسنجانی

دریا مرام

مادری دیدم غریب و بی نشان 

فخر سادات است و فخر آسمان

همسر است و مادر است و خواهر است

مثل زینب از تبار حیدر است 

تا ابد بادا به روح او سلام 

آسمانی زاده ی دریا مرام

قاب سرد

پیرمردی دیده ام

در قاب سرد آینه

مملو از

احساس های ناب دیروز است او 

 

 

 

جانب مشهد

می نویسم غزل 

زندگی 

شیدا را 

در هوایی که 

دلم

جانب مشهد باشد